Działalność Polskiego Komitetu Pomocy w Szwecji.
Polski Komitet Pomocy w Szwecji jest najstarszą organizacją polonijną działającą na terenie Szwecji. Został założony 8 września 1939 r. dla niesienia pomocy Polakom dotkniętym działaniami wojennymi, którzy znaleźli się na terenie Szwecji i tym, którzy starali przedostać się do Francji, a później Anglii, by kontynuować walkę o niepodległość Ojczyzny. Z uwagi na cele Polskiego Komitetu, można mówić o pewnej kontynuacji z Polskim Komitetem Ratunkowym, który działał w Szwecji już w czasie I wojny światowej.
Polski Komitet Pomocy od samego początku ściśle współpracował z Poselstwem Polskim w Szwecji i Polskim Rządem Emigracyjnym w Londynie, niosąc istotną pomoc materialną, kulturalną i udzielając wsparcia duchowego Rodakom, którzy znaleźli się w tym trudnym czasie na terenie Szwecji,
w tym załogom internowanych okrętów podwodnych ORP Sęp, ORP Ryś, ORP Żbik i żaglowca szkolnego Dar Pomorza.
Po zakończeniu wojny i cofnięciu przez władze Szwecji uznania Polskiemu Rządowi Emigracyjnemu, wielu dyplomatów i pracowników poselstwa włączyło się również formalnie w działalność Komitetu. Wystarczy tu wymienić Wiesława Patka, Tadeusza Pilcha, Alfa Pomiana Chajdukiewicza, czy Norberta Żabę. W ten sposób Komitet przygotował grunt i stał się niejako zaczątkiem wszystkich powstających w Szwecji organizacji polonijnych o charakterze niepodległościowym.
Nowa sytuacja polityczna powstała po zakończeniu II wojny światowej przyniosła też nowe wyzwania dla Komitetu. Oprócz dotychczasowej działalności większy nacisk położono na edukację i zachowanie kultury i tradycji polskiej wśród Rodaków, którzy nie mogli powrócić do Kraju. Powstał specjalny fundusz stypendialny, który wspierał młodych Rodaków w zdobyciu wykształcenia i adaptacji w kraju osiedlenia. Rozpoczęto też naukę języka polskiego wśród dzieci i młodzieży, prowadzono i rozwijano Bibliotekę Polskiego Komitetu Pomocy, nazwaną później Biblioteką Polską w Sztokholmie.
Komitet włączył się bardzo aktywnie w pomoc czternastu tysiącom Rodaków, przybyłym z niemieckich obozów zagłady, w akcji ratunkowej Szwedzkiego Czerwonego Krzyża i UNRRA w roku 1945. Wiele osób przybyłych w ten sposób do Szwecji zasiliło później szeregi Komitetu i nowo powstających organizacji niepodległościowych.
Nietety, bardzo wiele uratowanych osób, mimo dobrej pomocy medycznej ze strony szwedzkiej, wkrótce zmarło z powodu chorób zakaźnych i wycieńczenia. Od początku Komitet zajął się organizacją pogrzebów tych osób i fundował nagrobki. Powstał też specjalny fundusz grobów, którego zadaniem było objęcie opieką miejsc pochówków naszych bohaterów. Z czasem fundusz ten otrzymał imię Tadeusza Pilcha, byłego chargé d’affaires a. i. Poselstwa Polskiego i głównego inicjatora tego funduszu.
Dzisiaj Polski Komitet Pomocy w Szwecji kontynułuje tą działalność.
Polski Komitet był jednym z inicjatorów powstania Kongresu Polaków w Szwecji, organizacji parasolowej skupiającej organizacje o rodowodzie niepodległościowym, a powstałej na fali protestu po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego i próbie rozbicia ruchu społecznego Solidarność. W czasie stanu wojennego Komitet regularnie wspierał społeczeństwo w Kraju organizując różne formy pomocy materialnej.
Obecnie wspiera organizacje charytatywne w Kraju jak np.: Caritas Polska, fundusz stypendialny Dzieło Nowego Tysiąclecia, szkołę dla niewidomych w Laskach.
Razem z innymi organizacjami Kongresu dba o pamięć historyczną i dobre imię Polski. Współpracuje też z Polską Misją Katolicką w Sztokholmie.
Komitet opiekuje się historycznymi grobami zasłużonych dla Polski Rodaków spoczywających na katolickiej części cmentarza Haga Norra i Skogskyrkogården w Sztokholmie, z zebranych funduszy opłaca je i odnawia nagrobki i napisy. Na Dzień Wszyskich Świętych przyozdabia groby polskimi flagami i zapala znicze – do akcji zapalania zniczy na grobach polskich bohaterów, włączają się harcerze i młodzież szkolna.
Przez ostatnie kilka lat Komitet w ramach projektu Pamięć o Bohaterach odnowił ponad 20 grobów Polaków uratowanych z niemieckich obozów zagłady i umieścił na nich tabliczki w języku polskim i szwedzkim, informujące o losach osób tam spoczywającyh.
Dla prowadzenia swojej działalności Komitet organizuje zbiórki wśród swoich członków i sympatyków. Korzysta też z dotacji udzielanych przez Kongres Polaków w Szwecji i MSZ poprzez Ambasadę i Konsulat RP w Sztokholmie.
Jubileuszowe spotkanie
W sobotę 19 października 2019 r. w Ośrodku Polskich Organizacji Niepodległościowych w Sztokholmie odbyło się okolicznościowe spotkanie dla upamiętnienia 80-tej rocznicy powstania Polskiego Komitetu Pomocy w Szwecji.
Na spotkanie przybyli konsul RP Maciej Zamościk, dyrektor Instytutu Polskiego w Sztokholmie Paweł Ruszkiewicz, prezes Kongresu Polaków w Szwecji Janusz Górczyński z małżonką, przedstawiciele organizacji Kongresowych, kierownik Szkoły Polskiej w Sztokholmie Małgorzata Malon, nauczycielka historii Barbara Kowalska z grupą młodzieży, członkowie i sympatycy Komitetu.
Przybyłych powitał prezes Polskiego Komitetu Jan Andrzejewski, a program spotkania przedstawiła Krystyna Andrzejewska.
Następnie prezes Kongresu Polaków w Szwecji w serdecznych słowach podziękował Polskiemu Komitetowi Pomocy w Szwecji za pracę i długoletnią działalność.
Po odśpiewaniu Hymu Narodowego, Jan Andrzejewski przypomniał w formie prelekcji popartej obrazami najważniejsze wydarzenia z 80-letniej historii Komitetu. Prelekcję wzbogaciły dodatkowo wspólnie odśpiewane pieśni patriotyczne, przy fortepianowym akompaniamencie p. Macieja Kluza. Pieśni, które powstawały właśnie w tych momentach historycznych, do których odnosił się aktualny fragment prelekcji. Były też dopowiedzi najstarszych członków Komitetu, wzbogacające główną narrację o często już zapomniane szczegóły. Polski Komitet przygotował i udostępnił też okplicznościową broszurę omawiającą w trzech opracowaniach rolę i działalność Polskiego Komitetu na przestrzeni lat.
Po prelekcji wręczono dyplomy dla osób i organizacji za najbardziej szczodre wspieranie finansowe działalności Komitetu. Na zakończenie prezes Polskiego Komitetu podziękował jeszcze raz za przekazane życzenia, kwiaty i upominki, i zaprosił zebranych na kawę i ”jubileuszowy” tort.
Autor tekstu: Jan Andrzejewski, 2019-10-21